نورپردازی ساختمان
نورپردازی ساختمان به عنوان یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر معماری؛
در واقع تعیین‌کننده‌ی زیبایی و کاربردی بودن محیط طراحی شده توسط معمار است.
در نورپردازی به همان اندازه که نور قابل احترام و مهم است، سایه و تاریکی هم قابل احترام و مهم است.
هدف از نورپردازی ساختمان:
نیاز های انسانی در نورپردازی به سه دسته آسایش بصری، کارایی بصری و نمود بصری خلاصه می شوند.
اما یک نورپرداز موفق به این سه مورد ختم نمی شود بلکه هماهنگی با معماری و در نظر گرفتن محیط زیست و هزینه هم دو راس دیگر مثلث نورپردازی موفق هستند.
انواع نورگيرها در ساختمان:
پنجره‌های ديواری يا جانبی و نورگيرهای سقفی به منظور ورود نور طبيعی به داخل فضاهای داخلی ساختمان به کار برده می‌شود.
نورگيرهای سقفی:
با به کار گيری نورگيرهای سقفی می‌توان حتی در شرايط آسمان ابری مقدار زيادی نور از دهانه‌ای کوچک دريافت کرد.
اين نورگيرها روشنايی را به صورت کاملاً تاثيرگذار نور را به عمق فضاهای داخلی هدايت مي‌کنند.
نورپردازی دیواری:
نورپردازی ديواری يا کناری در واقع همان پنجره عمودی ساختمان است که هدف ورود نور به فضاهای داخلی تعبيه می‌شود.
نورپردازی سقفی. برخلاف نورپردازی ديواری نور تابناکی را به سطح اتاق می‌تاباند.
در نظر داشته باشيد که با توجه به محل و ارتفاع جای گيری پنجره، ورود نور به فضای داخلی تفاوتهايی را دارا می‌باشد.
اگر سطح پنجره‌های عمودی يک هشتم تا يک دهم سطح فضا انتخاب شد، فضا دارای نور مطلوبی خواهد بود شد
(در مناطقی با اقليم و آب و هوايی گرم سطح پنجره نبايد از يک هشتم فراتر رود)
تأثير نور طبيعی در جهات مختلف به فضای داخلی ساختمان:
اتاقهای رو به شمال:
اين اتاقها به دليل نتابيدن مستقيم نور خورشيد، سرد بوده و نور خيره کننده‌ای در اين محيط‌ها قا
بل رويت است.
اتاقهای رو به شرق:
اين اتاقها نخستين اتاقهايی هستند که با طلوع خورشيد روشن می‌شوند.
پس از اينکه مدتی از طلوع خورشيد گذشت، سايه‌ای بلند و طولانی آن را فرا خواهد گرفت.
معمولاً به منظور تعديل نور شديد و خيره کننده‌ی آفتاب در زمان طلوع خورشيد، در اين اتاقها از ابزاری مانند کرکره، آفتاب گير، پرده و … بهره می‌برند.
اتاقهای رو به جنوب:
در تمام طول روز نور و گرمای خورشيد در اين اتاقها باقی مي‌ماند، ناگفته نماند که
اين امکان وجود دارد که طی روز و در فصول مختلف، کيفيت و مقدار آن اندکی متغير باشد.
اگر قصد داريد در اتاقی که انتخاب می‌کنيد فعاليت بيشتری داشته باشيد به شما پيشنهاد می‌کنيم اتاقهای جنوبی را انتخاب نماييد.
اتاقهای رو به غرب:
اين اتاقها نيز گرما و نور زياد و آزار دهنده‌ای را در خود می‌بينند.
در ماههای گرم سال و به خصوص بعد از ظهرها اين اتاقها بسيار گرم می‌شوند.
البته ناگفته نماند که در اقليم‌های مختلف و طول و عرض های جغرافيايی گوناگون مطالب بالا کمی متغير است.
نورپردازی مصنوعی:
در شب یا محیط های کم نور به علت نبود نور طبیعی باید از المان های روشنایی برای انجام فعالیت های مختلف استفاده نمود.
در واقع نورپردازی مصنوعی به استفاده از نوری غیر از نور طبیعی خورشید اشاره می کند.
نورپردازی مصنوعی به سه روش متمرکز، عمومی و موضعی صورت می گیرد که در ذیل به آن ها اشاره می کنیم.
نورپردازی ساختمان متمرکز:
این المان که نورپردازی نقطه ای نیز نامیده می شود تنها نقطه ای از فضا را روشن می کند.
نورپردازی متمرکز در طراحی داخلی یا نمای خارجی ساختمان برای برجسته نشان دادن برخی المان ها مانند مجسمه تاریخی و یا یک اثر هنری کاربرد دارد.
با استفاده از این نور یک فضای بیهوده و فاقد اهمیت به فضایی جذاب و زیبا تبدیل خواهد شد.
نورپردازی ساختمان عمومی:
نورپردازی عمومی همانطور که از نامش پیداست نور را به طور یکسان در فضا پراکنده می کند و روشنایی لازم برای انجام فعالیت های مختلف را فراهم می نماید.
نورپردازی ساختمان موضعی:
برخلاف نور عمومی، نور موضعی برای روشن کردن یک فضای مشخص مانند میز نهارخوری و یا میز مطالعه اجرا می گردد.
در واقع این نور یک فضای مشخص را از سایر قسمت های ساختمان مجزا می کند.
نورپردازی ساختمان مسکونی:
نورپردازی نشيمن:
طراحی اتاق نشيمن بايد به نحوی باشد که در تمام طول روز بتوان امکان دسترسی به نور طبيعی را داشت.
برای دست يافتن به اين هدف بايستی انواع پنجره‌های ديواری و سقفی را به کار گرفت.
ولی معمولاً اتاقهای نشيمن نيازمند به کارگيری انواع نور مصنوعی هستند،
(به اين دليل که اين اتاقها دارای تنوع فوق العاده و کاربردهای مختلفی می‌باشند.)
نورپردازی اتاق نشيمن معمولی بايد به گونه‌ای باشد که بتوان در آن به منظور گفت وگوهای جمعی کوچک، ضيافت‌های جمعی که شامل خوردن و نوشيدن‌های کوتاه مدت است و فعاليت‌های تک نفره مانند مطالعه، شنيدن موسيقی و تماشای تلويزيون احساس آرامش نمود و ازآن لذت برد به گونه‌ای که خستگی به سراغ فرد نيايد.
نورپردازی اتاق خواب:
نحوه‌ي نورپردازي اتاق خواب بايد به صورتي باشد که استفاده‌هاي مختلف مثل:
خوابيدن، تعويض لباس، تماشاي تلويزيون، نوشتن، انجام تکاليف بر روي ميز تحرير، خياطي و انجام فعاليت‌هاي ورزشي را در بر بگيرد.
همچنين اتاق خواب اصلي بايد براي دو استفاده کننده نيز شرايط لازم را داشته باشد.
در تصاوير زير اتاق خوابي را مشاهده مي‌کنيد که براي انجام فعاليت‌هاي گوناگوني مانند:
مطالعه در حالت درازکش در تخت خواب، تماشاي تلويزيون، خوابيدن، تعويض لباس و… طراحي و پياده سازي شده است.
اين اتاق بايد بر مبناي استفاده‌هاي مختلف نورپردازي شود.
نورپردازی آشپزخانه:
پيشخوان، سطح کابينت‌ها در کنار اجاق گاز و يا شير آب و سينک ظرف شويي معمولاً مکانهايي است که بالاترين استفاده از آن‌ها مي‌شود.
علاوه بر آن فعاليت‌هاي صورت گرفته در اشپزخانه خطراتي مانند کار با ابزارهاي برنده و تيز و مايعات جوشان را به همراه دارد.
پيشنهاد ما اين است که به منظور کاهش و جلوگيري از اين قبيل خطرات از يک منبع عمومي در آشپزخانه استفاده شود.
نورپردازی حمام و دستشويی:
نورپردازي در داخل حمام اغلب ساده، قابل پيش بيني و معمولاً غيرتزييني است.
نوع نورپردازي غالب در اين محيط نور عمومي براي حمام کردن و نور موضعي جهت اصلاح صورت در آينه است.
نورپردازي موضعي در آينه از خصوصيات خاص خود برخوردار است.
به عنوان مثال نور مورد نياز و مطلوب را جهت مشاهده دقيق صورت در آينه به وجود مي‌آورد.
تأثير نور بايد سايه‌اي ايجاد نکند تا مشاهده‌ي فضا آسانتر شود و تمام نقاط صورت به خوبي ديده شود.
نور مورد نياز براي وان و توالت توسط چراغ بالاي آن تأمين مي‌شود.
در صورتي که مي‌خواهيد نور کافي براي توالت در اختيار داشته باشيد مي‌توانيد از يک چراغ در همان منطقه استفاده نماييد.
نتیجه گیری نورپردازی ساختمان:
در دنیا، علم شیرین نورپردازی یک علم نسبتا نوپا و جدید است.
این علم با علوم مختلفی عجین شده است تا نیازهای انسانی را برطرف کند.
یک نورپردازی موفق علاوه بر رفع نیازهای انسانی با معماری فضا هماهنگ است و بر حفظ محیط زیست و کاهش هزینه ها نیز تکیه دارد.
اگرنورپردازی طراحی شده و اصولی باشد می تواند سرونوشت انسان راتغییر بدهد!
